اثر تراکم بوته بر خصوصیات کمی و کیفی ارقام کشت پائیزه چغندرقند در سیستان

به منظور اثر تراکم بوته بر عملکرد ریشه و سایر خواص کیفی چهار رقم چغندرقند، در پاییز سال 1378و در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه سیستان و بلوچستان (35 کیلومتری شهرستان زابل) این آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات پایه بلوکهای کاملا تصادفی با سه تکرار، با چهار سطح تراکم برای چهار رقم چغندر قند اجرا شد. تراکم به فاکتوراصلی و رقم به فاکتور فرعی اختصاص یافت. سطوح تراکم شامل 70، 80، 90 و 100 هزار بوته در هکتار و ارقام شامل:‏‎(v1=sonja, v2=kaweinterpoly, v3=br1, v4=pp36)‎‏ بودند. برای تعیین و بررسی صفات کمی و کیفی از فاکتور زمان پس از کاشت استفاده گردید. پس از هر مرحله برداشت در آزمایشگاه وزن ترریشه، وزن تر برگ، وزن خشک ریشه، وزن خشک برگ، سطح برگ هر کرت اندازه گیری شد و خمیر هر نمونه جهت تعیین فاکتورهای کیفی ریشه جهت تجزیه به شرکت تحقیقات و خدمات زراعی قند استان خراسان ارسال گردید. صفات کمی و کیفی آزمایش شامل عملکرد ریشه، عملکرد قند ناخالص، عملکرد قند خالص، درصد قند ناخالص (عیار)، درصد قند خالص، میزان املاح معدنی (سدیم، پتاسیم) و ازت آمینه، درصد قند ملاس و درصد استحصال قند (راندمان) بوده است که بدست آمد. نتایج نشان داد که عملکرد ریشه، عملکرد قند ناخالص، عملکرد قند خالص درصد عیار، درصد قند خالص درصد راندمان استحصال قند با افزایش تراکم بوته افزوده شده ولی غلظت ملاح معدنی (سدیم، پتاسیم) و ازت آمینه و میزان قند موجود در ملاس کاسته میشود. تفاوت قابل ملاحظه ای بین ارقام مورد آزمایش درخصوص صفات اندازه گیری شده بجز یک مورد و آنهم درخصوص سدیم مشاهده نگردید که در مورد میزان سدیم رقمها اختلاف معنی داری در سطح 5% را نشان دادند. در این پژوهش بالاترین عملکرد ریشه عملکرد قند ناخالص، عملکرد قند خالص، درصد عیار، درصد قند خالص، درصد استحصال قند را در تراکم 100 هزار بوته در هکتار و کمترین آنها را در تراکم 70 هزار بوته در هکتار بدست آمده و کمترین ناخالصی ریشه از جمله سدیم، پتاسیم و ازت آمینه و همچنین کمترین درصد قند ملاس را در تراکم 100 هزار بوته در هکتار و بیشترین آنها را در تراکم 70 هزار بوته در هکتار داشتیم. براساس نتایج بدست آمده در پژوهش و با توجه به محاسبه عملکرد ریشه و میزان تراکم از معادلات ‏‎(y=p/(a+bp), l/w =a+bp)‎‏ می توان تراکم مورد نظر در منطقه 85 - 95 هزار بوته در هکتار پیشنهاد نمود، و درخصوص واریته می توان رقم ‏‎v1‎‏ را که در تمامی صفات مورد بررسی چه از لحاظ عملکرد ریشه و سایر سفات کیفی در شرایط بهتری نسبت به دیگر واریته ها قرار داشته جهت کاشت پیشنهاد نمود.